دستورات ساده لینوکس دستورات بسیار زیادی هستند که هر یک برای کاربردهای مختلفی استفاده می‌شود. این دستورات به شما امکان مدیریت فرآیندها، دایرکتوری‌ها، فایل‌ها، شبکه و بسیاری از بخش‌های دیگر سیستم را می‌دهند.
در ادامه، لیست مهم‌ترین دستورات ساده لینوکس به همراه توضیح کاربرد هر یک قرار داده شده است.
انواع پرکاربردترین دستورات ساده لینوکس
دستورات مدیریت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
ls: نمایش لیست فایل‌ها و دایرکتوری‌ها در لینوکس.
ls -l
نمایش فایل‌ها به همراه جزئیات.
cd: تغییر دایرکتوری.
cd /home/user
به دایرکتوری /home/user منتقل می‌شود.
pwd: نمایش مسیر دایرکتوری فعلی.
pwd
mkdir: ایجاد دایرکتوری جدید.
mkdir newdir
rmdir: حذف دایرکتوری خالی.
rmdir olddir
cp: کپی کردن فایل یا دایرکتوری.
cp file.txt /path/to/destination
mv: جابجا کردن یا تغییر نام فایل یا دایرکتوری.
mv oldname.txt newname.txt
rm: حذف فایل یا دایرکتوری.
rm file.txt
برای حذف دایرکتوری:
rm -r dir/
touch: ایجاد یک فایل جدید خالی.
touch newfile.txt
cat: نمایش محتوای فایل.
cat file.txt
more و less: نمایش محتوای فایل به صورت صفحه به صفحه.
less file.txt
head: نمایش خطوط ابتدایی فایل.
head -n 10 file.txt
10 خط اول فایل را نمایش می‌دهد.
tail: نمایش خطوط انتهایی فایل.
tail -n 10 file.txt
10 خط آخر فایل را نمایش می‌دهد.
دستورات ساده لینوکس برای مدیریت کاربر
whoami: نمایش نام کاربری فعلی.
whoami
id: نمایش اطلاعات مربوط به کاربر و گروه‌ها.
id
sudo: اجرای دستورات به عنوان کاربر ریشه (Root).
sudo apt update
passwd: تغییر رمز عبور کاربر.
passwd
adduser: ایجاد کاربر جدید.
sudo adduser username
deluser: حذف کاربر.
sudo deluser username
دستورات ساده لینوکس برای مدیریت فرآیندها
ps: نمایش فرآیندهای جاری.
ps aux
top و htop: نمایش فرآیندهای سیستم و منابع مصرفی به صورت لحظه‌ای.
top
kill: پایان دادن به یک فرآیند با شناسه (PID).
kill 1234
killall: پایان دادن به تمام فرآیندهای یک برنامه.
killall firefox
bg: ارسال یک فرآیند متوقف به پس‌زمینه.
bg %1
fg: ارسال یک فرآیند از پس‌زمینه به پیش‌زمینه.
fg %1
دستورات ساده لینوکس برای مدیریت مجوزها و مالکیت
chmod: تغییر مجوزهای دسترسی به فایل یا دایرکتوری.
chmod 755 script.sh
chown: تغییر مالکیت فایل یا دایرکتوری.
chown user:group file.txt
chgrp: تغییر گروه مالک فایل یا دایرکتوری.
chgrp groupname file.txt
دستورات ساده لینوکس برای مدیریت دیسک و فضای ذخیره‌سازی
df: نمایش فضای استفاده شده و آزاد دیسک.
df -h
du: نمایش فضای استفاده شده توسط فایل‌ها و دایرکتوری‌ها.
du -h /path/to/directory
mount: اتصال فایل‌سیستم به دایرکتوری.
mount /dev/sda1 /mnt
umount: قطع اتصال فایل‌سیستم از دایرکتوری.
umount /mnt
fdisk: مدیریت پارتیشن‌های دیسک.
sudo fdisk /dev/sda
دستورات ساده لینوکس برای شبکه
ping: ارسال بسته‌های ICMP به یک میزبان برای بررسی ارتباط.
ping google.com
ifconfig: نمایش و پیکربندی تنظیمات شبکه (در برخی توزیع‌ها).
ifconfig
ip: مدیریت و نمایش تنظیمات شبکه (جایگزین ifconfig).
ip addr show
netstat: نمایش اتصالات شبکه و آمار مربوط به آن.
netstat -tuln
ss: نمایش سوکت‌های شبکه.
ss -tuln
curl: ارسال درخواست‌های HTTP و دریافت پاسخ.
curl http://example.com
wget: دانلود فایل‌ها از طریق پروتکل HTTP، HTTPS و FTP.
wget http://example.com/file.txt
دستورات مدیریت بسته‌ها (مدیریت نرم‌افزارها)
apt (برای توزیع‌های مبتنی بر دبیان مثل Ubuntu):
بروزرسانی لیست بسته‌ها:
sudo apt update
نصب بسته:
sudo apt install package_name
حذف بسته:
sudo apt remove package_name
yum یا dnf (برای توزیع‌های مبتنی بر RedHat مثل CentOS):
بروزرسانی لیست بسته‌ها:
sudo dnf update
نصب بسته:
sudo dnf install package_name
حذف بسته:
sudo dnf remove package_name
دستورات مدیریت سیستم در لینوکس
reboot: راه‌اندازی مجدد سیستم.
sudo reboot
shutdown: خاموش کردن سیستم.
sudo shutdown now
date: نمایش یا تنظیم تاریخ و زمان سیستم.
date
uptime: نمایش مدت زمان کارکرد سیستم.
uptime
hostname: نمایش یا تنظیم نام میزبان سیستم.
hostname
دستورات ساده لینوکس برای جستجو و پردازش متن
grep: جستجوی رشته‌ای در فایل‌ها یا ورودی.
grep “search_term” file.txt
find: جستجو فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
find /path/to/directory -name “filename”
awk: پردازش و فرمت‌بندی متن
awk ‘{print $1}’ file.txt
sed: ویرایش متن به صورت خط به خط.
sed ‘s/oldtext/newtext/g’ file.txt
دستورات آرشیو و فشرده‌سازی در لینوکس
tar: ایجاد و استخراج آرشیو‌های tar.
tar -cvf archive.tar /path/to/files
tar -xvf archive.tar
gzip و gunzip: فشرده‌سازی و استخراج فایل‌های gzip.
gzip file.txt
gunzip file.txt.gz
این دستورات تنها بخشی از دستورات موجود در لینوکس هستند و بسیاری از دیگر دستورات بسته به نیازهای خاص شما می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. لیست دستورات ساده لینوکس که در اینجا آورده شده به شما کمک می‌کند که با اصول اولیه آشنا شوید و درک بهتری از نحوه مدیریت و تعامل با سیستم لینوکس پیدا کنید.