کابل های زوج بهم تابیده یا Twisted Pair پرکاربردترین نوع کابل در زمان انجام کابل کشی شبکه هستند. در مقایسه با کابل های Coaxial و کابل های فیبر نوری کابل های شبکه شبیه به کابل تلفن هستند و از چند رشته سیم تشکیل شده‌اند.
کابل تلفن از دو یا چهار یا سیم تشکیل شده ولی کابلهای زوج بهم تابیده شبکه از 8 رشته سیم که به صورت 2 تایی به هم پیچیده شده اند تشکیل شده است به همین دلیل به آنها کابل های زوج بهم تابیده میگویند. رنگ‌های هر سیم با یکدیگر متفاوت است. روی هر سمت کابل های شبکه زوج به هم تابیده سوکت RJ۴۵ نصب و استفاده میشود. دستگاه‌های شبکه هم برای استفاده از این کابل ها دارای درگاه یا پورت RJ۴۵ هستند.
کابل تلفن از سوکت RJ۱۱ استفاده می‌کند که کوچک‌تر از درگاه RJ۴۵ است. کابل تلفن رده اول یا Cat ۱ کابلهای شبکه زوج به هم تابیده محسوب میشود ولی نمی‌تواند دیتا را منتقل کند و فقط سیگنال‌های صوتی (مکالمه) را از خود عبور دهد.
در سال‌های اخیر کابلهای شبکه مسی Cat۳ نیز به خاطر محدودیت‌های سرعت از بازار حذف شده‌اند و الان بیشتر از کابلهای Cat۵ و Cat۶ و Cat۷ استفاده میشود. هرچه شماره رده بندی این کابل ها افزایش پیدا می‌کند، استاندارد و نوع کابل جدیدتر میشود. کابلهای جدیدتر از سرعت بیشتر و پهنای‌باند بالاتری سود می‌برند ولی از کابلهای پایین‌تر از خود هم پشتیبانی می‌کنند. معمولا در این کابل ها هرچه سیم‌ها بیشتر دور همدیگر تابیده شده باشند؛ سرعت‌شان بالاتر و در رده بالاتری قرار میگیرند.
این کابل‌ها به غیر از سرعت و نوع سیم‌پیچی، تفاوت‌های دیگری هم با هم دارند و به چند دسته UTP و STP یا SSTP و FTP تقسیم می‌شوند:
کابلهای UTP مخفف Unshielded Twisted Pair است و به کابل‌هایی گفته میشود که زوج سیم‌های به هم تابیده بدون کاور یا شیلد مجزا هستند.
کابل STP: مخفف Shielded Twisted Pairs و به کابل‌هایی گفته میشود که زوج سیم‌های به هم تابیده شده از کاور یا شیلد مجزا استفاده می‌کنند. شیلد ممکن است دور خود سیم‌های زوجی یا دور کل سیم‌ها یا دور ۴ تا از سیم‌ها باشد.
کابل FTP: مخفف Foiled Twisted Pairs است و به جای شیلد از فویل آلومینیومی استفاده شده است.
کابل SFTP: در این نوع کابل، هم از شیلد و هم از فویل برای دور سیم‌ها استفاده شده است.
کابل SSTP: مخفف Shielded Shielded Twisted Pairs است و از دو سری شیلد برای پیچیدن دور سیم زوج‌ها بهره میگیرند.
بنابراین؛ وقتی میگویند کابل Cat۵ UTP یعنی یک کابل شبکه LAN از نوع ۵ بدون شیلد. کابل Cat۷ STP نیز یک کابل شبکه LAN از نوع ۷ با شیلد است.
برخی اوقات در ساخت کابل‌ها از فناوری‌های دیگری هم استفاده میشود که سعی می‌کنند با حروفی آن را مشخص کنند:
e: مخفف عبارت Enhanced و به معنی بهبودیافته است. معمولا اگر کابل Cat۵ را در برابر نویز مقاوم‌تر کنند و کارایی بهتری داشته باشد؛ به آن کابل Cat۵e میگویند. پس Cat۵e همان کابل Cat۵ با قدرت ضدنویز بیشتر است تا سرعت و کیفیت بهتری در داخل شبکه داشته باشد.
a: مخفف عبارت Augmentad است. در کابلهای سری ۶ اگر سرعت کلاک پالس‌ها را از ۲۵۰ مگاهرتز به ۵۰۰ مگاهرتز افزایش دهند؛ کابل Cat۶a ساخته میشود.
به طور کلی انواع مختلف کابلهای Twisted Pairs شبکه از لحاظ لایه های حفاظتی در برابر اثرات القایی یا EMI به شرح زیر می باشند:
1- UTP چهار زوج بهم تابیده
2- U/FTP چهار زوج بهم تابیده + یک لایه فویل دور هر زوج
3- F/UTP چهار زوج بهم تابیده + یک لایه فویل دور چهار زوج
4- S/UTP چهار زوج بهم تابیده + یک لایه شیلد بافته شده دور چهار زوج
5- SF/UTP چهار زوج بهم تابیده +یک لایه فویل و شیلد دور چهار زوج
6- F/FTP چهار زوج بهم تابیده + یک لایه فویل دور هر زوج + یک لایه فویل دور چهار زوج
7- S/FTP چهار زوج بهم تابیده + یک لایه فویل دور هر زوج + یک لایه شیلد دور چهار زوج
8- SF/FTP چهار زوج بهم تابیده + یک لایه فویل دور هر زوج + یک لایه فویل و شیلد دور چهار زوج
غیر از اثرات القایی خارجی یا EMI ، عوامل محیطی نیز ممکن است سبب آسیب دیدن کابل شبکه گردد. به همین علت ابتدا باید بررسی کنیم کهکابلهای شبکه ممکن است در چه محیط هایی مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع طبقه بندی کابل های زوج بهم تابیده
نوع طبقه بندی انواع کابل های زوج بهم تابیده را با توجه CAT آن میتوان مشخص کرد. این طبقه بندی از CAT 1 شروع میشود و فعلا تا CAT 8.2 ادامه داشته و در آینده شاید رده بندی های بالاتری هم برای این کابل ها عرضه شود. در زیر جدول مقایسه قابلیتهای انواع مختلف طبقه بندی کابل های زوج بهم تابیده را مشاهده میکنید.
دقت در تهیه نوع کابل در زمان انجام پروژه های کابل کشی شبکه باعث پایداری شبکه و صرفه جویی در منابع شما خواهد شد.
