برای آشنایی با تفاوت CMOS و BIOS در مادربورد کامپیوترها لازم است بدانید که BIOS و CMOS هر دو از اجزای ضروری مادربورد کامپیوترها هستند که با هم کار می کنند و هر دو مهم هستند، اما دو جز جدا از هم هستند.
آشنایی با BIOS و وظایف آن در مادربورد کامپیوتر
BIOS مخفف عبارت Basic Input Output System یک برنامه کوچک است که در یک تراشه روی مادربورد کامپیوتر ذخیره میشود و کنترل کامپیوتررا از زمانی که آن را روشن میکنید تا زمانی که سیستم عامل راه اندازی شود در دست دارد. خود بایوس فقط یک firmware است و نمی تواند داده های متغیر را در خود ذخیره کند.
بایوس عملیات POST را که شامل آماده سازی اولیه و تست سخت افزار کامپیوتر است را انجام می دهد. سپس بوت لودر را اجرا می کند، یا سیستم عامل را مستقیما بارگذاری می کند. بدون BIOS، پردازنده نمی داند چگونه با اجزای کامپیوتر ارتباط برقرار کند و کامپیوتر قادر نخواهد بود کار کند.
BIOS همچنین یک رابط کاربری ساده برای پیکربندی سخت افزار کامپیوتر فراهم می کند. وقتی تازه کامپیوتر را روشن میکنید، ممکن است پیامی مانند «Press F2 for setup» را مشاهده کنید. این setup رابط پیکربندی BIOS است.
آشنایی با CMOS و وظایف آن در مادربورد کامپیوتر
CMOS یک نوع تکنولوژی حافظه ذخیره سازی است. اما در مادربورد این اصطلاح را بیشتر برای اشاره به تراشه ای که داده های متغیر برای راه اندازی در آن ذخیره می شود، استفاده می کنند.
هنگامی که تغییری در تنظیمات BIOS انجام میدهید این تنظیمات در تراشه BIOS ذخیره نمی شوند. آنها در یک تراشه مخصوص حافظه ذخیره می شوند که به “CMOS” معروف است.
CMOS مخفف “Complementary Metal-Oxide-Semiconductor” است. این نام فرآیند تولیدی است که برای ایجاد پردازنده ها، RAM و مدار منطقی دیجیتال استفاده می شود. همچنین برای نام تراشه هایی که با این روش تولید میشوند هم استفاده میشود.
این تراشه ها مقدار بسیار کمی داده، (معمولا 256 بایت) را نگهداری میکنند. اطلاعاتی که در تراشه CMOS روی مادربورد نگهداری میشود شامل نوع درایو دیسکهای نصب شده بر روی کامپیوتر، تاریخ و زمان فعلی ساعت سیستم و ترتیب بوت کامپیوتر است. در برخی مادربوردها، CMOS یک تراشه جداگانه است. اما در اکثر مادربوردهای جدید، آن با RTC (real-time clock) درsouth bridge یکپارچه شده است.
تراشه CMOS از نوع تراشه های RAM است که تنظیمات BIOS را ذخیره می کند، اما نباید با خاموش شدن سیستم مانند RAM اطلاعات آن از بین برود. حافظه CMOS باید اطلاعات آن را حتی زمانی که کامپیوتر شما خاموش است حفظ کند زیرا کامپیوتر نیاز دارد که تنظیمات انجام شده در BIOS را همیشه در دسترس داشته باشد. به همین دلیل است که CMOS منبع قدرت اختصاصی خود را دارد که آن باتری CMOS است. اگر باتری آن از مادربورد خارج شود یا اینکه باطری خراب شود، اطلاعات و تنظیمات ذخیره شده در CMOS از دست می رود و در این صورت بعد از اینکه یک باتری جدید CMOS روی مادربرد قرار داده شد، باید تنظیمات بایوس را دوباره انجام دهید.
باتری CMOS یک باتری لیتیوم یون به اندازه یک سکه است. این باطری می تواند شارژ مورد نیاز تراشه CMOS را تا حدود 10 سال نگه دارد. با توجه به این مطالب از این به بعد تفاوت CMOS و BIOS در مادربورد را بهتر متوجه خواهید شد و حتما متوجه شده اید که یکی از راه های بازگردانی تنظیمات اولیه بایوس مادربورد، خارج کردن باطری بایوس از روی مادربورد و سپس نصب دوباره آن است.
فقط برای این کار توجه داشته باشید که سیستم حتما باید خاموش باشد و کابل برق آنرا از پاور خارج کنید و بعد از خارج کردن باطری پاور دکمه پاور روی کیس را در حالی که کابل برق وصل نیست چند بار فشار دهید تا برق موجود به صورت کامل تخلیه شود سپس باطری را در جای خود قرار داده و کابل برق را وصل کنید.