مادربورد یا به انگلیسی Mainboard or Motherboard یک تخته مداری الکتریکی است که بخش‌های گوناگون رایانه مانند CPU، RAM و… بر روی آن سوار می‌شوند و قسمتهای بسیار کاربردی و مهم دیجیتالی نظیر بایوس (BIOS) در آن قرار گرفته‌اند.

مادربرد اصلی‌ترین بخش یک رایانه به شمار می‌رود و کار آن کنترل کردن پردازشگر مرکزی و ارتباط دادن آن با قسمت‌های دیگر است. خود پردازشگر با هیج کدام از ابزار آلات بیرونی ارتباط مستقیم ندارد و همان طور که از نامش پیداست تنها یک پردازنده‌است. ارتباط پردازشگر یا CPU با ابزار خارجی (به جز در موارد معدود) توسط BIOS (بایوس) انجام می‌گیرد و در حقیقت بین پردازشگر و ورودی/خروجی‌ها همواره یک مدار واسط وجود دارد.

ساختار مادربورد

ساختار ظاهری مادربورد شامل مجموعه‌ای از قطعات الکترونیکی مانند خازن، ترانزیستور، مقاومت، دیود، آی‌سی و ورودی‌هایی است که روی یک برد الکترونیکی بزرگ چند لایه از جنس سیلیسیم و درصد کمی از چوب قرار می‌گیرند. روی صفحه مادربورد چندین خط به رنگ‌های متفاوت دیده می‌شود که همه قطعات را به هم متصل می‌سازد و به آنها اصطلاحاً باس می‌گویند.

برای کل کامپیوتر، مادربورد، زیربنای اطلاعات و قدرت است. شکل و اندازه مادر بورد در در سه اندازه یا سایز به بازار ارائه می شوند که به ترتیب Mini ITX ، Micro ATX و Full ATX هستند. یکی از تراشه‌های مادربورد، سوپر I/O است که دیسک‌های کمکی، صفحه کلید، ماوس و قسمت‌های سریال و چاپگر را کنترل می‌کند. به تراشهٔ سوپر I/O بعلاوه ی دو تراشه ی دیگر به نام‌های پل شمالی و پل جنوبی، چیپ ست مادربرد گویند که مبنای بسیار خوبی جهت مقایسه مادربردها می‌باشد. از چیپ ستهای معروف به کار رفته در مادربردهای امروزی می‌توان intel و AMD را نام برد.

روی مادر برد، یک باتری به نام باتری بایوس وجود دارد. وظیفه این باتری نگهداری و حفظ تنظیمات انجام شده در بایوس و نیز محاسبه زمان و تاریخ سیستم در مدتی که سیستم خاموش است، می باشد. که البته یکی از راههای رست کردن تنظیمات مادربرد (در مادربرد های معمولی ) در آوردن این باتری از محل نصب شده روی مادربرد است که با این کار تمام تنظیمات انجام شده روی مادر برد حذف و مادربرد به تنظیمات پیشفرض خود برمیگردد.

در مادربرد حافظه‌ای محدود و فقط خواندنی به نام CMOS وجود دارد که اطلاعات فنی اجزای سخت افزاری و الکترونیکی کامپیوتر را در خود نگه می‌دارد. در هنگام بوت شدن سیستم، این حافظه اطلاعات حیاتی و تکنیکی لازم را درباره کامپیوتر به سیستم می‌دهد تا تمامی اجزای سخت افزاری به درستی شناخته و هماهنگ شوند.

چیپ ست مادربرد ها

هر مادربردی دارای دو چیپ ست است. اگر به طرز قرارگیری مادربرد در داخل بدنه سیستم دقت کرده باشید، ملاحظه خواهید کرد که یکی از این دو تراشه در بالا و دیگری در پایین قرار می گیرند. دلیل نام گذاری این دو تراشه موقعیت قرارگیری آنهاست. در بین این دو، پل شمالی که بیشتر به چیپ ست مادربرد معروف است، نقش فرماندهی سیستم را برعهده داشته و پل جنوبی در نقش معاون او ایفای نقش می کند. حافظه ها به صورت کامل توسط چیپ ست اصلی کنترل و مدیریت می شوند.

چیپ ست ها نوع پردازنده قابل قبول توسط مادربرد، نوع و ظرفیت رم و دستگاه های بیرونی و درونی قابل پشتیبانی توسط کامپیوتر را مشخص می کنند. چیپست ها از نظر امکانات، بازدهی و پایداری بسیار متفاوت اند و بنابراین گزینه ای بسیار حیاتی در انتخاب مادربرد به حساب می آیند.  چیپست ارتباط بین پردازنده و دیگر دستگاه های روی سیستم را ساده تر می کند.

چیپ Northbridg یا پل شمالی روی مادربردهای اینتل به پردازنده کمک می کند تا با رم کار کند. چیپ ست شمالی روی مادربرد های AMD ارتباط کارت تصویر را فراهم می کند چون کنترل کننده حافظه درون CPU قرار دارد. چیپ های شمالی فعلی یا Northbridge کارهای زیادی انجام می دهند و به همین دلیل هم بسیار گرم می شوند و باید هیت‌سینک و فن خاص خود را داشته باشند.

از طرف دیگر چیپ ست جنوبی یا Southbridge  پشتیبانی و مدیریت برخی از دستگاه های توسعه و درایوهای ذخیره سازی حجیم مانند هارد درایو ها را بر عهده دارند. بسیاری از چیپ های Southbridge نیازی به خنک کنندگی اضافی ندارند و این چیپ ها می توانند فقط توسط هیت سینک خنک شوند. به همین دلیل Southbridge محلی مناسب برای دیدن سازنده چیپست است.

همچنین میتوانید برای پیکربندی و انجام تنظیمات سیستمها و سرویسهای شبکه های کامپیوتری خود علاوه بر آموزش های موجود در قسمتهای مختلف سایت از خدمات کامپیوتری و خدمات پشتیبانی شبکه های کامپیوتری که توسط گروه استاد شبکه ارایه میشود استفاده کنید.